Obudowa pasmowo-przepustowa, zwana też, z języka angielskiego,
band-pass
(rzadziej używana jest jej pełna nazwa: obudowa z akustycznym filtrem pasmowo-przepustowym), była do niedawna często wykorzystywana do budowy subwooferów. Jej popularność przyblakła, jednak warto przypomnieć tą ciekawą konstrukcję i cechy, jakie wyróżniają ją na tle innych typów obudów.
Jej najbardziej charakterystyczną właściwością jest umieszczenie głośnika (lub 2 głośników) wewnątrz obudowy, a jedynymi widocznymi dla słuchacza elementami są otwór (lub otwory) bass-refleks i złącze do przewodu głośnikowego.
W tej konstrukcji przetwornik niskotonowy zamontowany jest na ścianie przegradzającej dwie komory. Konfiguracji komór jest sporo, ale tutaj ograniczymy się do dwóch najczęściej stosowanych:
– komora zamknięta + komora bass-refleks – zwana obudową pasmowo-przepustową zamkniętą 4-rzędu
– obie to komory bass-refleks – zwana obudową pasmowo-przepustową otwartą 6-rzędu
|
|
|
Każda z nich (tych komór) tworzy odrębny zestaw akustyczny strojony na odpowiednią częstotliwość, przy czym każda z tych częstotliwości musi być różna, np. obudowa z otworem na 45 Hz, zaś obudowa zamknięta – na 80 Hz. Przez to, że głośnik jest w całości zabudowany dźwięki w górnym zakresie basów (powyżej 120 Hz) zostają mocno stłumione. Uzyskane pasmo przenoszenia jest sumą charakterystyk częstotliwości obu „urządzeń”, co przykładowo daje nam 35 – 110 Hz przy spadku -6dB.
I właśnie ta właściwość akustyczna jest zaletą, gdyż nie trzeba stosować filtrów dolnoprzepustowych. W praktyce jednak używa się filtr 1-rzędu, by zniwelować rezonanse pasożytnicze.
W obudowie band-pass montaż głośnika nie ma znaczenia, tzn. nieważne czy zamontujemy go przodem (membraną) w komorze z otworem, czy w komorze zamkniętej, gdyż on emituje fale dźwiękowej z obu stron. Wnikliwi konstruktorzy wezmą przy obliczeniach pod uwagę objętość jaką zajmuje układ magnetyczny oraz jaką dodaje wolna przestrzeń przy membranie. W szczególnych przypadkach bierze się pod uwagę położenie ciężkiego magnesu, by obniżyć środek ciężkości całego zestawu.
W obudowie pasmowo-przepustowej można użyć dwóch tych samych głośników. Będą one zamontowane na przegrodzie w dwojaki sposób: obok siebie lub przodem do siebie (izobarycznie – patrz rysunek na początku niniejszego artykułu). W pierwszej opcji objętość obudowy wzrasta 2-krotnie z stosunku do układu z jednym głośnikiem. Zaś w drugim przypadku obudowa będzie 2-krotnie mniejsza. Trzeba pamiętać, że przy stosowaniu dwóch przetworników bardzo ważne jest ich właściwe podłączenie, by nie pracowały przeciwfazowo. Więcej informacji o konstrukcjach izobarycznych można znaleźć na stronie: /c8c50bcae456402f5123ea38e124cb3f/wiki/Isobaric_loudspeaker
Wady i zalety obudowy band-pass
Jak każda konstrukcja, i ona ma swoje wady:
– bardziej skomplikowane obliczenia niż przy tradycyjnej obudowie bass-refleks,
– niższa efektywność o 3 – 6dB, co wymusza stosowanie mocniejszych wzmacniaczy,
– wąski zakres pasma przenoszenia.
Zalety tego rozwiązania:
– nie wymaga stosowania filtrów dolnoprzepustowych,
– zabudowanie głośnika uniemożliwia mechaniczne uszkodzenie jego membrany,
– przy wykorzystaniu komory zamkniętej niemożliwe jest wystąpienie zwarcia akustycznego przy najniższych częstotliwościach, czyli nie ma niebezpieczeństwa przeciążenia głośnika przez zbyt duże wychylenie membrany (te dwie ostatnie cechy idealnie predysponują go do zastosowań w samochodzie),
– na jego bazie łatwo skonstruować system 2+1.
Ten ostatnia cecha była wykorzystana m. in. przez Tonsil (subwoofery ZgN): dwa małe głośniki, 8 Ohmów każdy, podłącza się równolegle do subwoofera w obudowie band-pass z dwoma głośnikami o impedancji 8 Ohmów każdy. A cały taki układ można bezpośrednio podłączyć do wzmacniacza.
Ze względu na brak wyższych częstotliwości fale stojące nie stanowią tutaj problemu, więc wytłumianie wnętrza komór jest niewymagane. Wskazana jest jedynie niewielka ilość materiału tłumiącego w komorze zamkniętej.
Przeczytaj także o:
Właściwy dopasowanie kolumn głośnikowych oraz subwoofera to ...
Zestawy głośnikowe podstawkowe (półkowe) przeznaczone do pr...
Charakterystyka głośnika, zwana inaczej charakterystyką częs...
W danych technicznych każdego zestawu głośnikowego znajdu...
Głośniki wysokotonowe są niezbędnym elementem każdego zestaw...
Konstruując zwrotnicę właściwie nie zastanawiamy się nad tym...
