Oprócz filtrów dolno i górnoprzepustowego czasami w zwrotnicy stosuje się filtr notch. Jest to nazwa angielska (
notch filter,
lub rzadziej
,
band-elimination, band-reject
), którą używa się najczęściej, choć ma swoje spolszczone wersje: filtr środkowo-zaporowy, filtr pasmowo-zaporowy, filtr zaporowy i filtr wycinający. Jednak niezależnie od nazwy funkcja jest ta sama: stłumienie sygnału o danej częstotliwości.
Nierzadko bywa, że w kolumnie głośnikowej występują podbicia w przebiegu pasma przenoszenia. Przyczyną mogą być:
– nierównomierność charakterystyki częstotliwościowej głośnika, bądź głośników,
– rezonanse własne głośnika lub obudowy,
– rezonanse i odbicia występujące w pomieszczeniu odsłuchowym (tego czynnika producenci głośników nie biorą pod uwagę, ale warto o nim wiedzieć).
Aby zapobiec ich wpływu na brzmienie i jakość dźwięku wydobywanego z zestawu głośnikowego konstruktorzy dodają filtr notch. Dzięki niemu można znacznie stłumić (do 10 dB, a w przypadku zwrotnic cyfrowych – nawet i więcej) niepożądane podbicie w danej częstotliwości dźwięku. Jest to łatwy sposób na „wyrównanie” charakterystyki głośnika.
|
|
|
Filtr notch składa się z 3 elementów: cewki, kondensatora i opornika. Aby łatwiej zrozumieć jego działanie, to można przyjąć, że cewka ogranicza częstotliwość od góry, kondensator – od dołu, zaś opornik tłumi sygnał ograniczony przez nich.
Mogą być one połączone względem siebie równolegle bądź szeregowo. Zatem mamy dwa rodzaje fitra notch:
– równoległy – włączony w szereg głośnika,
– szeregowy – włączony równolegle do głośnika.
Poniższe rysunki pozwolą lepiej to zapamiętać.
|
|
Kiedy używamy filtru notch szeregowego, a kiedy równoległego? Filtr szeregowy stosujemy głównie w połączeniu z głośnikiem średniotonowym lub wysokotonowym. Filtr równoległy ma zastosowanie głównie przy głośnikach szerokopasmowych, a to z tego względu, że przy braku innych elementów zwrotnicy, układ szeregowy filtra notch może spowodować „zwarcie” (zbyt niska impedancja) dla wzmacniacza. Zatem układ równoległy jest bardziej uniwersalny.
Nie ma ograniczeń co do ilości zastosowanych filtrów notch w zwrotnicy. Jednak trzeba pamiętać, że każdy dodatkowy element w układzie wprowadza zmiany we właściwościach pozostałych filtrów zwrotnicy.
Filtr ten z reguły nie jest potrzebny tam, gdzie używamy tweeterów z ferrofluidem (mechanicznie tłumi on rezonanse) oraz w zwrotnicach co najmniej 2-rzędu i/lub z częstotliwością podziału minimum 2 oktawy więcej niż częstotliwość rezonansu głośnika wysokotonowego.
Link do obliczenia filtra notch: http://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/ParallelNotch/
Przeczytaj także o:
Zestawy głośnikowe podstawkowe (półkowe) przeznaczone do pr...
Cechą najważniejszą każdego zespołu nagłaśniającego jest jeg...
Gdy nacieszymy się swoimi głośnikami, kupionymi za niewielką...
Tytuł niniejszego artykułu sugeruje, że znane wielu amatorom...
Obudowa pasmowo-przepustowa, zwana też, z języka angielskieg...
Z grubsza można przyjąć, że producenci z szeroko rozumian...
