W przypadku zestawów wielodrożnych, czyli posiadających co najmniej 2 głośniki, należy stosować zwrotnice głośnikowe, które mają za zadanie podzielenie zakresów częstotliwości promieniowanego dźwięku na dwa lub więcej podzakresów. Wtedy każdy z przetworników pracuje w swoim wydzielonym zakresie, czyli najbardziej optymalnie.
Zwrotnice głośnikowe dzielimy na pasywne (nie wymagające zasilania) oraz aktywne. W zespołach głośnikowych najczęściej stosowane są te pierwsze ze względu na ich łatwość budowy, montażu i uniwersalność. I o nich jest mowa poniższej części.
Zwrotnice głośnikowe pasywne zbudowane są z 3 rodzajów elementów: cewek, kondensatorów i rezystorów. Ich ilość i kombinacja, zarówno połączeń, jak i wartości, jest częścią tajemnej wiedzy każdego wybitnego konstruktora kolumn głośnikowych. A może mieć to bardzo duży wpływ na rezultat brzmienia.
Każdy element zwrotnicy zniekształca sygnał akustyczny, zatem stosuje się kompromis między minimalną ich ilością, ale na tyle dużą, jaka jest niezbędna.
Cewki
Są to elementy zbudowane z drutu miedzianego, nawiniętego na karkas (plastykowa szpulka), a w przypadku cewek o dużej indukcyjności, używa się rdzenia w postaci ferrytu. Przepływający przez nie prąd elektryczny tworzy pole magnetyczne i stawia słaby opór małych częstotliwościom, a duży – wysokim.
Wielkością charakteryzującą cewkę jest indukcyjność, wyrażana w henrach (najczęściej milihenry [mH]). Oprócz tego cewka posiada rezystancję prądu stałego, która wpływa na właściwości zwrotnicy. Rezystancję tę dodaje się w obliczeniach do rezystancji głośnika podłączonego szeregowo, zmieniając jego zachowanie akustyczne.
Kondensatory
Kondensator składa się z dwóch przewodzących prąd powierzchni (np. folia aluminiowa), a między nimi znajduje się izolator. Pomiędzy tymi powierzchniami wytwarza się pole elektryczne.
Pod względem elektrycznym są one przeciwieństwem cewek, czyli impedancja kondensatora dla małych częstotliwości jest duża, a dla wysokich zaś mała. Dzięki temu za pomocą tego elementu w łatwy sposób można oddzielić od siebie małe i duże częstotliwości dźwięku.
Wielkością charakteryzująca kondensator jest pojemność, wyrażana w faradach [F].
Najczęściej w zwrotnicach stosowane są kondensatory elektrolityczne bipolarne (dwubiegunowe), gdyż są tanie i małe. Ale lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie kondensatorów foliowych ze względu na niższy współczynnik strat dielektrycznych i większe napięcie pracy.
Rezystory
To elementy najprostsze i najmniej problemowe. Służą do tłumienia nadmiernego poziomu sygnału, tak by w całym spektrum częstotliwości był jak najbardziej równy.
Wielkością charakteryzująca rezystor (zwany również opornikiem) jest Ohm. Przy ich doborze należy pamiętać o mocy traconej (by z czasie pracy nie były zbyt gorące). Najlepsze rezystory stosowane w zwrotnicach są tzw. bifilarne, które nie posiadają szkodliwej indukcyjności.
Zobacz też: Zwrotnice głośnikowe cz. 2 – teoria oraz Zwrotnica głośnikowa w praktyce .
Przeczytaj także o:
W większości przypadków stosuje się trzy rodzaje zwrotnic: p...
Kolumna głośnikowa YG Acoustics Sonja™ warta jest bliższego ...
Gdy nacieszymy się swoimi głośnikami, kupionymi za niewielką...
Każdy zapewnie się zgodzi, że przewody głośnikowe (potocz...
Firma Yamaha ma już ugruntowaną pozycję jako producent subwo...
Z grubsza można przyjąć, że producenci z szeroko rozumian...
