Te niby niepozorne, i z reguły niewielkie, pudełko zawierające najczęściej 3 głośniki, zwane potocznie głośnikiem centralnym, spełnia kluczową rolę w odbiorze efektów dźwiękowych w systemach kina domowego. Jego historia zaczyna się w 1933 roku, kiedy to dr Fletcher z Laboratorium Bell’a przedstawił układ audio z kanałem centralnym, w którym obecnie odtwarzane są wspólne sygnały kanału prawego i lewego oraz zwłaszcza ścieżka dialogowa. W ten sposób niweluje się potrzebę znajdowania się dokładnie pośrodku między kolumnami głośnikowymi, by usłyszeć przestrzenną scenę dźwiękową.
Jako konstrukcja głośnik centralny jest podobny do tradycyjnych, mniejszych zestawów głośnikowych. Z tego powodu funkcję tę może pełnić każdy zestaw głośnikowy (także z pojedyńczym głośnikiem szerokopasmowym), o ile ustawiony jest pośrodku, między kanałami.
To dlaczego producenci stosują rozwiązania z 3 lub więcej głośnikami w niskich obudowach? Otóż, robią to z 4 powodów:
– głośnik centralny najczęściej znajduje się pod telewizorem lub nad, leży lub wisi na ścianie. Zatem musi być niewielki, lekki, niski (by zmieścił sie pod telewizorem) i płytki (by zbytnio nie wystawał ze ściany)
– znajduje się on pośrodku, więc musi być zbudowany symetrycznie (taki układ jest znacznie przyjemniejszy dla oka ludzkiego), czyli, biorąc pod uwagę poprzedni warunek (niski), trzeba głośniki rozmieścić poziomo,
– układ symetryczny wymusza na projektancie zastosowanie 2 lub więcej głośników nisko-średniotonowych oraz 1 głośnika niskotonowego (taki układ w zupełności wystarczy do odtwarzania efektów dźwiękowych oraz dialogów). Tweetery stosuje się w mniejszej ilości, gdyż posiadają większą skuteczność,
– obudowa może być typu zamkniętego lub z tunelem bass-refleks, decydują o tym preferencje użytych głośników niskotonowych.
W tych konstrukcjach nie wymagane jest bardzo niskie pasmo przenoszenia (poniżej 60 Hz). Tę rolę spełnia osobny subwoofer.
Jeśli chodzi o zwrotnicę w tych zestawach to układ toru głośnika wysokotonowego jest identyczny jak w tradycyjnych kolumnach głośnikowych. Natomiast sygnał idący do głośników nisko-średniotonowych może być filtrowany na 3 sposoby (na przykładzie z dwoma takimi przetwornikami):
– wspólny filtr dla obu połączonych szeregowo lub równolegle,
– jeden głośnik z filtrem o niższej częstotliwości podziału, np 1500 Hz, zaś drugi – o wyższej, np 2800 Hz,
– jeden z głośników pracuje z filtrem dolnoprzepustowym, a drugi – z filtrem środkowoprzepustowym, podobnie jak 3-drożnej kolumnie głośnikowej.
Które z tych rozwiązań zostanie wykorzystanie to zależy od samych głośników, woli konstruktora oraz… czynnika ekonomicznego. Pierwsze z wyżej wymienionych jest najmniej kosztowne, a także najłatwiejsze do uproszczenia przy masowej produkcji.
Typowym przykładem konstrukcji głośnika centralnego jest projekt VC201 firmy Vithone, zamieszczony na naszej stronie: http://loudspeaker.pl/projekt-glosnika-centralnego-vc201/ .
Głośnik centralny ma już swoje miejsce w historii sprzętu audio w domu. Jednak obecnie wypierany jest przez soundbary, które są jego ewolucyjnym rozwinięciem. O nich wkrótce też napiszemy.
W artykule jako pierwsze zdjęcie wykorzystano fotografię głośnika centralnego firmy KEF
Przeczytaj także o:
Właściwy dopasowanie kolumn głośnikowych oraz subwoofera to ...
Na końcowy efekt dźwiękowy bardzo duży wpływ ma odpowiednie ...
Zwrotnica głośnikowa to jeden z bardzo ważnych elementów kol...
Głośniki wysokotonowe są niezbędnym elementem każdego zestaw...
Aby głośnik dobrze grał musi być umieszczony w odpowiedniej ...
Z grubsza można przyjąć, że producenci z szeroko rozumian...
